مباحث تخصصی

بررسی کد IP یا Insulation Protection در لوازم خانگی الکتریکی

معمولاً کد IP کنار سایر مشخصات فنی بعضی از لوازم خانگی مانند لباسشویی ها ،بخارشو ها ،ریش تراشها ،آبگرمکنهای برقی، ماشینهای آشپزخانه تجاری و بسیاری از الکترو موتورها دیده می شود. در این مبحث توضیحات مختصری در خصوص کدگذاری های اعداد اول و دوم بعد از IP ارائه می شود.

حرف I و P به معنای حفاظت عایقی و مخفف کلمات Insulation Protection است که با یک عدد دورقمی بعد از آن می آید. عدد اولی، درجه حفاظت در برابر میزان نفوذپذیری اشیاء خارجی به داخل تجهیزات را مشخص کرده و عدد بعدی درجه حفاظت در برابر نفوذ زیان آور آب به تجهیزات را نشان می دهد. کد IPبرای تجهیزات ازIP00 که ابتدایی ترین مرحله حفاظتی می باشد، شروع شده و تا IP68 که بالاترین درجه حفاظتی در برابر نفوذ اشیاء خارجی و نفوذآب است ، طبقه بندی شده است.

در استانداردهای ایمنی لوازم خانگی (سری استانداردهای ISIRI 1562-1 ) ، عدد دوم پس از کدIP که نشان دهنده میزان درجه حفاظت در برابر نفوذ آب می باشد ، دارای اهمیت ویژه ای بوده و بررسی نفوذ اشیاءخارجی (عدد اول) در بند تخصصی و جداگانه ای(بند 8 از ISIRI 1562-1) صورت می گیرد. لذا در این سری از استانداردها عدد اولی که بازه آن از 0 تا 6 می باشد ، تحت هر شرایطی قابل قبول بوده و بنابراین در این دسته از لوازم خانگی ، همیشه بجای عدد اول بعد از کدIP ، حرف X گذاشته و سپس عدد دوم قرار می گیرد. بعنوان مثال ، طبق استانداردهای ملی مربوطه حداقل کد IP برای لباسشویی ها باید IPX4 و برای آبگرمکنهای برقی IPX1 باشد.

جزئیات کامل و دقیق مربوط به تعاریف و روشهای آزمون IP در استاندارد ملی ایران بشماره 2868 که برگرفته از استاندارد IEC 60529 می باشد ، به تفضیل بیان گردیده است.

دسته بندی مختصری از عدد اول کد IP( درجه حفاظت در برابر اجسام جامد خارجی)

		اولین عدد
تعریف	توضیح	اولین عدد
-------	حفاظت نشده	0
نباید امکان داخل کردن کامل میله آزمون جایگزین جسم ، کره با قط mm05 وجود داشته باشد	حفاظت شده در برابر اجسام جامد خارجی به قطر50mm و بیش از آن	1
نباید امکان داخل کردن کامل میله آزمون جایگزین جسم ، کره با قطر mm12.5 وجود داشته باشد	حفاظت شده در برابر اجسام جامد خارجی به قطر mm12.5 و بیش از آن	2
نباید امکان داخل کردن کامل میله آزمون جایگزین جسم ، کره با قطر 2.5mm وجود داشته باشد	حفاظت شده در برابر اجسام جامد خارجی به قطرmm2.5 و بیش از آن	3
نباید امکان داخل کردن کامل میله آزمون جایگزین جسم ، کره با قطر 1mm وجود داشته باشد	حفاظت شده در برابر اجسام جامد خارجی به قطر1mm و بیش از آن	4
از نفوذ گردو غبار کاملاً جلوگیری نشده است اما گردوغبار نباید به میزانی وارد دستگاه شود که در کار مطلوب دستگاه خلال ایجاد کند و یا اخلال در ایمنی به وجود آید	حفاظت شده در برابر گردو غبار	5
بدون نفوذ گردو غبار	غیر قابل نفوذ در برابر گردو غبار	6

دسته بندی مختصری از عدد دوم کد IP( درجه حفاظت دربرابر نفوذ زیان آور آب )

		دومین عدد
تعریف	توضیح	دومین عدد
_________	حفاظت نشده	0
ریزش قطرات عمودی آب نباید اثرات زیان آور داشته باشد	حفاظت شده در برابر قطرات عمودی آب	1
ریزش قطرات عمودی آب نباید در حالیکه محفظه تحت هر زاویه ای تا 15درجه در هرطرف خط قائم کج می شود،اثرات زیان آور داشته باشد	حفاظت شده در برابر ریزش قطرات عمودی آب هنگامیکه که محفظه با زاویه تا 15درجه کج شده باشد	2
ترشح آب تحت هر زاویه ای تا60درجه در هر طرف خط قائم نبایر اثرات زیان آور داشته باشد.	حفاظت شده در برابر ترشح آب	3
پاشیدن آب روی محفظه در هر جهتی نباید اثرات زیان آور داشته باشد	حفاظت شده در برابرپاشیدن آب	4
فوران آب روی محفظه در هر جهتی نباید اثرات زیان آور داشته باشد	حفاظت شده در برابرفوران آب	5
فوران شدید آب روی در هر جهتی نباید اثرات زیان آور داشته باشد	حفاظت شده در برابرفوران شدید آب	6
وقتی محفظه به طور موقت تحت شرایط استاندارد از نظر فشار و زمان در آب غوطه ور می شود،نفوذ آب به میزانی که اثرات زیان آور داشته باشد نباید امکان پذیر باشد.	حفاظت شده در برابراثرات غوطه وری موقت در آب	7
وقتی محفظه به طور دائم تحت شرایط به توافق رسیده بین سازنده و استفاده کننده ،اما دشوارتر از شرایط مربوط به مشخصه عددی7،در آب غوطه ور می شود،نفوذ آب به میزانی که اثرات زیان آور داشته باشد نباید امکان پذیر باشد.	حفاظت شده در برابرغوطه وری دائم درآب	8

شرح آزمون IPX1: آزمون با وسیله ای مطابق شکل زیر که جریان یکنواختی از قطرات آب روی تمام سطوح محفظه ایجاد می نماید، انجام می شود.محفظه تحت آزمون بر روی میز گردان که دارای سرعت دوران یک دور در دقیقه و لنگی آن(فاصله بین محور میز گردان ومحور نمونه) تقریباً 10mm است، قرار می گیرد. میزان جریان آب 1mm/minو مدت زمان آزمون10min می باشد.

شرح آزمون IPX2: آزمون با همان دستگاه آزمون IPX1 انجام می گیرد، با این تفاوت که در این آزمون، میزی که محفظه روی آن قرار داده می شود،نباید مانند میز مشخص شده در آزمون IPX1 بچرخد.محفظه تحت آزمون به مدت 2.5min برای هریک از چهار وضعیت انحراف قرار گیری خود،آزمون می شود.این وضعیتها به اندازه 15 درجه در هر طرف خط قائم در دو صفحه عمود بر هم می باشد.مدت زمان کل آزمون 10min است.

دستگاه تست IPX1 , IPX2

شرح آزمون IPX3: آزمون با استفاده از وسیله ای مطابق شکل زیرانجام می گیرد. محفظه مورد آزمون در مرکز نیم دایره لوله نوسان کننده که با زاویه °120 (°60 در هر طرف خط قائم) به نوسان در می آید قرار داده می شود.لوله نوسان کننده دارای سوراخهایی برای پاشیدن آب روی قوس°60 در هرطرف نقطه مرکزی می باشد. مدت زمان یک نوسان کامل(°120*2) 4S ومدت زمان آزمونmin 5 می باشد.

شرح آزمون IPX4: آزمون با استفاده از دستگاهی که برای آزمون IPX3 استفاده می شود، انجام می گیرد با این تفاوت که لوله نوسان کننده دارای سوراخهایی برای پاشیدن آب روی کل °180نیم دایره می باشد. محفظه مورد آزمون در مرکز نیم دایره لوله نوسان کننده که با زاویه °360 (°180در هر طرف خط قائم) به نوسان در می آید. .مدت زمان یک نوسان کامل(°360*2) 12S ومدت زمان آزمون min 10 می باشد.

دستگاه تست IPX3 , IPX4

شرح آزمون IPX5: آزمون با پاشیدن آب به محفظه نمونه مورد آزمون در تمام جهت توسط یک آب پاش با قطر داخلی 6.3mm ودبی خروجی 12.5l/minانجام می گیرد.حداقل مدت زمان آزمون3min و فاصله آب پاش تا سطح محفظه بین 2.5m و 3m می باشد.

شرح آزمون IPX6: آزمون با پاشیدن آب به محفظه نمونه مورد آزمون در تمام جهت توسط یک آب پاش با قطر داخلی 12.5mm ودبی خروجی 100l/min انجام می گیرد.حداقل مدت زمان آزمونmin3 و فاصله آب پاش تا سطح محفظه بین 2.5m و 3m می باشد.

آبپاش تست IPX5 , IPX6

شرح آزمون IPX7: در این آزمون محفظه به طور کامل در وضعیت عادی کار خود طبق آنچه سازنده معین کرده غوطه ور می شود.مدت زمان آزمون 30min بوده و اختلاف دمای آب و وسیله نباید بیش از 5k باشد.

شرح آزمون IPX8: شرایط آزمون به توافق بین سازنده و استفاده کننده بستگی دارد مگر اینکه شرایط استانداردی برای محصول مورد آزمون تعیین شده باشد باشد. در هر حال این شرایط باید از شرایط تعیین شده در آزمونIPX7 دشوار تر بوده و این موضوع مد نظر باشد که محفظه در کاربرد واقعی خود، دائم در آب غوطه ور است.

تهیه و تنظیم : سعید محدث